Volgens Daeter (2012) wordt er een onderscheid gemaakt tussen ‘relatief onderpresteren’ en ‘absoluut onderpresteren’:
Relatief onderpresteren:
= De prestaties van de kleuter met een ontwikkelingsvoorsprong liggen laag ten opzichte van zijn eigen capaciteiten, maar in vergelijking met het klasgemiddelde presteert hij normaal.
Oorzaken van relatief onderpresteren volgens Drent & van Gerven (2007):
De onderwijzer kan dit onderpresteren herkennen aan de volgende kenmerken:
Absoluut onderpresteren:
= De kleuter presteert niet alleen zeer laag ten opzichte van zijn eigen capaciteiten, maar ook in vergelijking met hun leeftijdsgenoten.
Oorzaken van absoluut onderpresteren volgens Drent & van Gerven (2007):
De onderwijzer kan dit onderpresteren herkennen aan de volgende kenmerken:
In 'Omgaan met onderpresteerders' staat een gepaste aanpak beschreven.
Bronnen:
Daeter, B. (2012). Hoogbegaafde kinderen: Leonardo-onderwijs. Soesterberg: Aspekt.
Drent, S. & van Gerven, E. (2007). Professioneel omgaan met hoogbegaafde leerlingen in het basisonderwijs. Assen: Van Gorcum.
Kieboom, T. (2012). ‘Jij kan beter’: Als je kind een onderpresteerder is. Culemborg: Witsand Uitgevers.
van Gerven, E. (2013). Knapzak praktijkgidsen: Begaafde onderpresteerders. Nieuwolda: leuker.nu.
Relatief onderpresteren:
= De prestaties van de kleuter met een ontwikkelingsvoorsprong liggen laag ten opzichte van zijn eigen capaciteiten, maar in vergelijking met het klasgemiddelde presteert hij normaal.
Oorzaken van relatief onderpresteren volgens Drent & van Gerven (2007):
- De leerstof is inadequaat, en dus niet uitdagend voor de kleuter.
- De kleuter verveelt zich, waardoor hij minder aandachtig wordt en belangrijke zaken mist zoals instructies.
- De kleuter heeft een negatief beeld gecreëerd van de school.
- De kleuter wilt niet opvallen in de klas en past zich aan door gemiddeld te presteren, net als de meeste klasgenoten.
De onderwijzer kan dit onderpresteren herkennen aan de volgende kenmerken:
- Kan tijdelijk zijn.
- De kleuter ‘verraadt’ zichzelf wanneer creatief en probleem-oplossend gedrag wordt verwacht tijdens een activiteit. Dan presteren ze zeer goed.
- De kleuter presteert boven het gemiddelde wanneer ingespeeld wordt op zijn interesses.
- Bij niet-schoolgebonden taken of in hun vrije tijd zien we hun nieuwsgierigheid, initiatief en grote leerstappen.
- De kleuter toont uitstelgedrag en is zeer goed in uitvluchten zoeken.
- Het verhaal van Sofie (zie Erkennen) toont deze vorm van onderpresteren. De extra uitdaging en versnelling hebben haar gered van het 'absoluut onderpresteren'.
Absoluut onderpresteren:
= De kleuter presteert niet alleen zeer laag ten opzichte van zijn eigen capaciteiten, maar ook in vergelijking met hun leeftijdsgenoten.
Oorzaken van absoluut onderpresteren volgens Drent & van Gerven (2007):
- De kleuter is niet meer gemotiveerd.
- De kleuter heeft het op één of andere manier opgegeven.
- De kleuter heeft last van faalangst.
De onderwijzer kan dit onderpresteren herkennen aan de volgende kenmerken:
- De kleuter voelt zich minderwaardig.
- De kleuter vertoont wantrouwen.
- De kleuter toont geen interesse en is nonchalant.
- De kleuter toont tijdens opdrachten geen doorzettingsvermogen, impulsieve reacties en geen taakgerichtheid.
- De kleuter verzet zich tegen gezag.
- De kleuter vermijdt groepsactiviteiten.
- De kleuter toont uitstelgedrag en is zeer goed in uitvluchten zoeken.
- De kleuter doet zeer lang over de meest eenvoudige vragen of opdrachten.
- De kleuter accepteert geen verantwoordelijkheid, en wijt zijn negatief gedrag aan iets of iemand anders.
In 'Omgaan met onderpresteerders' staat een gepaste aanpak beschreven.
Bronnen:
Daeter, B. (2012). Hoogbegaafde kinderen: Leonardo-onderwijs. Soesterberg: Aspekt.
Drent, S. & van Gerven, E. (2007). Professioneel omgaan met hoogbegaafde leerlingen in het basisonderwijs. Assen: Van Gorcum.
Kieboom, T. (2012). ‘Jij kan beter’: Als je kind een onderpresteerder is. Culemborg: Witsand Uitgevers.
van Gerven, E. (2013). Knapzak praktijkgidsen: Begaafde onderpresteerders. Nieuwolda: leuker.nu.